Σκοπός του προγράμματος

ΕΥ ΖΩΩΝ: Μαθαίνοντας να ζούμε με τα ζώα. Δράσεις για την ευαισθητοποίηση παιδιών, γονιών και εκπαιδευτικών απέναντι στα ζώα συντροφιάς

Έρευνες (π.χ. Barker & Dawson, 1998. Dale & Morton, 2006) έχουν δείξει ότι οι καθημερινές εμπειρίες των ανθρώπων από την επαφή και την εμπλοκή τους με τα ζώα λειτουργούν υποστηρικτικά προς τη μάθηση, στην κοινωνικο-συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη, και γενικά συμβάλλουν στη σωματική και πνευματική υγεία, από τα πρώτα χρόνια της ζωής έως και την τρίτη ηλικία.

Ο σκοπός του προγράμματος με τίτλο: «Μαθαίνοντας να ζούμε με τα ζώα: Δράσεις για την ευαισθητοποίηση παιδιών, γονιών και εκπαιδευτικών απέναντι στα ζώα συντροφιάς» είναι διττός:

Η διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων των μικρών μαθητών/τριών, των γονιών και των εκπαιδευτικών για τα ζώα συντροφιάς πριν και μετά την εφαρμογή προγράμματος.
Η κατάρτιση επιστημονικού-εκπαιδευτικού προγράμματος με στόχο οι προαναφερθείσες ομάδες: α) να έρθουν σε επαφή με νέα γνώση αναφορικά με τη διαμόρφωση στάσεων, αξιών και προσδοκώμενων συμπεριφορών απέναντι στα ζώα και β) να αναγνωρίσουν τα οφέλη της αλληλεπίδρασης με τα ζώα, με απώτερο στόχο τη μείωση του άγχους των μαθητών, των γονιών και των εκπαιδευτικών αναφορικά με την ασφάλειά τους.

Συνεπώς, μέσα από το παρόν ερευνητικό-εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε στάσεις και αντιλήψεις απέναντι στα ζώα συντροφιάς από διάφορες ομάδες (παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς) και να καταρτίσουμε-εφαρμόσουμε σε συνεργασία με τους/τις εκπαιδευτικούς ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στα ζώα συντροφιάς, εγχείρημα, που δεν έχει στο παρελθόν πραγματοποιηθεί στον Ελλαδικό χώρο, ούτε έχει εντοπιστεί στη διεθνή βιβλιογραφία, και ως εκ τούτου αναδύεται και η αναγκαιότητα του παρόντος.

Μεθοδολογία

1. Σκοπός της έρευνας (ερευνητικό μέρος)

Σκοπός του προγράμματος είναι η διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων των μικρών μαθητών/τριών και των γονέων για τα ζώα συντροφιάς, καθώς και των γονιών εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, πριν και μετά την παρέμβαση-εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος.

Εργαλεία

Τα ερευνητικά εργαλεία αποτελούν τη νέα έκδοση κλιμάκων που είχαν χορηγηθεί κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 στις τρεις ομάδες της μελέτης (παιδιά 4-7 ετών, γονείς, εκπαιδευτικούς). Στη νέα μορφή των κλιμάκων έχουν διατυπωθεί οι παράγοντες/συνιστώσες, έχουν οριστικοποιηθεί (για παιδιά 4-7 ετών, για γονείς και για εκπαιδευτικούς), και έχουν βρεθεί τα ψυχομετρικά χαρακτηριστικά τους.

Επιπλέον με τη νεότερη έκδοση των κλιμάκων θα διερευνηθούν πιθανές σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ στάσεων γονιών και παιδιών. Τέλος, μετά την παρέμβαση-εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος, οι κλίμακες θα επαναχορηγηθούν, προκειμένου να διερευνηθεί η αλλαγή στάσεων μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών.

Διαδικασία

Πριν από τη διεξαγωγή της μελέτης, θα ενημερώνονται οι γονείς των παιδιών σχετικά με το σκοπό της έρευνάς μας και θα συμπληρώνουν μια φόρμα συναίνεσης, όπου θα αναγράφεται ότι επιθυμούν να συμμετέχει το παιδί τους σε αυτήν καθώς και μια φόρμα συναίνεσης, που θα αναγράφεται ότι επιθυμούν να συμμετέχουν και οι ίδιοι στην έρευνα. Σε κάθε περίπτωση θα μπορούν οι ίδιοι ή τα παιδιά τους να μην συμμετέχουν από κάποιο σημείο και μετά στην έρευνα, αν δεν το επιθυμούν πια. Αφότου ολοκληρωθεί η ενημέρωση των γονιών και εξασφαλιστεί η συναίνεσή τους, θα χορηγείται η κλίμακα στα παιδιά και θα δίνεται και στους ίδιους η κλίμακα που τους αφορά προς συμπλήρωση. Με τη μέθοδο των δομημένων ερωτηματολογίων θα συλλεχθούν τα δημογραφικά στοιχεία κάθε παιδιού, γονιού και εκπαιδευτικού. Το ερωτηματολόγιο των γονιών και των εκπαιδευτικών θα συμπληρώνεται από τους ίδιους. Το ερωτηματολόγιο των παιδιών θα συμπληρώνεται από μέλη της επιστημονικής επιτροπής του προγράμματος ή από άτομα που έχουν επιμορφωθεί σχετικά, τα στοιχεία των οποίων θα έχουν γνωστοποιηθεί νωρίτερα στους/στις εκπαιδευτικούς. Η συμπλήρωση του από γονείς και εκπαιδευτικούς απαιτεί περίπου 20 ́ και από τα παιδιά 15 ́.

Το παρόν πρόγραμμα υιοθετεί τη μεθοδολογία του σχεδίου εργασίας, που είναι ευέλικτη κι επιτρέπει στην κάθε σχολική μονάδα:
(α) να προσδώσει τα δικά της χαρακτηριστικά στις προτεινόμενες μαθησιακές δραστηριότητες,
(β) να επεξεργαστεί στοιχεία και δεδομένα της τοπικής κοινωνίας,
(γ) να προσκαλέσει τη συνεργασία άλλων κοινωνικών παραγόντων (τοπικών φορέων, ντόπιων κατοίκων, ειδικών επιστημόνων, κ.λπ.).

Το σχέδιο εργασίας αυτό θα αναπτυχθεί σε τρεις φάσεις (Σχήμα 1):
1η φάση, η προπαρασκευαστική,
2η φάση, η κύρια φάση εισαγωγής των δραστηριοτήτων και την
3η φάση, της επεξεργασίας και παρουσίασης/αξιολόγησης των πληροφοριών.

Το πρόγραμμα μπορεί να διαρκέσει από 3 έως 6 μήνες, ανάλογα πάντα με τις ανάγκες και το ενδιαφέρον παιδιών και διδασκόντων. Η συνολική απασχόληση για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν θα ξεπερνά τις δύο ώρες ανά εβδομάδα.

Συγκεκριμένα, στην προπαρασκευαστική φάση θα χορηγηθούν οι κλίμακες σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά. Στη 2η φάση θα υλοποιηθεί τρίμηνο project με διαθεματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με το ΔΕΠΠΣ του Νηπιαγωγείου, οι οποίες θα αποτελούν δομημένες δράσεις, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τους στόχους του προγράμματος. Στην επόμενη φάση (3η) θα γίνει επαναχορήγηση των κλιμάκων προκειμένου να διαπιστωθεί ο ρόλος των δομημένων δραστηριοτήτων στην ευαισθητοποίηση των ομάδων που συμμετέχουν. Ακολουθούν μη δομημένες (ελεύθερες) δράσεις, με τη χρήση διαφόρων τεχνικών και μεθόδων, με σκοπό την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, όπου επιδιώκεται αφενός οι μαθητές να διαχειριστούν πληροφορίες, να συνεργαστούν, να επικοινωνήσουν, να αναπτύξουν δημιουργικότητα και υπευθυνότητα αναλαμβάνοντας ρόλους και ευθύνες και αφετέρου οι εκπαιδευτικοί να αυτενεργήσουν και να αλληλεπιδράσουν με τα παιδιά για τα υπό διερεύνηση θέματα με το δικό τους τρόπο. Οι νέες τεχνολογίες και η δημιουργία κοινότητας μάθησης θα βοηθήσουν, ώστε τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και οι εκπαιδευτικοί τους να βρίσκονται σε διαρκή επαφή μεταξύ τους, να ανταλλάσσουν απόψεις, να θέσουν κοινούς στόχους, να υλοποιήσουν κοινές δραστηριότητες, να επεξεργαστούν και να παρουσιάσουν τις πληροφορίες και να καταλήξουν στην υιοθέτηση θετικών στάσεων για τη συνύπαρξή τους με τα ζώα.

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τα παιδιά θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

Ευθύνη απέναντι στα ζώα
Νομική συμπεριφορά απέναντι στα ζώα
Μαθαίνω από και για τα ζώα
Θετικές στάσεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα
Αρνητικές στάσεις και κακοποίηση των ζώων
Γονική επιρροή στα παιδιά σχετικά με τα ζώα
Παραβατική συμπεριφορά / εγκληματικότητα εναντίον των ζώων
Στερεότυπα κατά των ζώων

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τους εκπαιδευτικούς θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

1) Λανθασμένες αντιλήψεις για τα ζώα ράτσας
2) Θετικές αντιλήψεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα 3) Βιαιότητα απέναντι στα ζώα συντροφιάς
4) Στερεότυπα για τα ζώα συντροφιάς

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τους γονείς θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

Θετικές αντιλήψεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα
Ευθύνη απέναντι στα ζώα
Παραβατικότητα απέναντι στα ζώα
Βιαιότητα απέναντι στα ζώα συντροφιάς
Στερεότυπα κατά των ζώων

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τους γονείς θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

Θετικές αντιλήψεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα
Ευθύνη απέναντι στα ζώα
Παραβατικότητα απέναντι στα ζώα
Βιαιότητα απέναντι στα ζώα συντροφιάς
Στερεότυπα κατά των ζώων

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τα παιδιά θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

Νομική συμπεριφορά απέναντι στα ζώα
Μαθαίνω από και για τα ζώα
Θετικές στάσεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα
Αρνητικές στάσεις και κακοποίηση των ζώων
Ευθύνη απέναντι στα ζώα
Γονική επιρροή στα παιδιά σχετικά με τα ζώα
Παραβατική συμπεριφορά / εγκληματικότητα εναντίον των ζώων
Στερεότυπα κατά των ζώων

Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν για τους εκπαιδευτικούς θα στοχεύουν να καλύψουν τους ακόλουθους άξονες:

Λανθασμένες αντιλήψεις για τα ζώα ράτσας
Θετικές αντιλήψεις και αλληλεπίδραση με τα ζώα
Βιαιότητα απέναντι στα ζώα συντροφιάς
Στερεότυπα για τα ζώα συντροφιάς